Jaarverslag 2022
In dit jaarplan 2022 benoemen we een tiental hoofdthema’s, ook wel speerpunten.
Hieronder reflecteren we per speerpunt op de activiteiten in het achterliggende jaar.
#wewinnenveelmetsport
4.6
4.1
4. Uitvoering jaarplan 2022
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
Versterken van sportbonden
4.1
Organisatieontwikkeling is een cruciaal en terugkerend thema bij sportbonden. In 2022 was dit dan ook een speerpunt van NOC*NSF. Accountmanagement is hiermee aan de slag gegaan, onder andere door vraaggericht sportbonden te ondersteunen bij de ontwikkeling en uitvoering van (strategisch) beleid van de bond. Er zijn diverse vormen gekozen, zoals de strategische afstemmingsgesprekken waarbij gekeken is in hoeverre het bondsbeleid aansluit bij het overkoepelende beleid van de Sportagenda. Hierbij zijn ook bonden begeleid die in het kader van een nieuwe beleidscyclus veel meer rechtstreeks de koppeling wilden maken tussen hun eigen beleid en de Sportagenda. Omdat dit meer intensive contactmomenten oplevert, is een vierde accountmanager aangetrokken.
Een andere vorm is het peer–to–peergesprek, een van de adviezen uit de Veranderagenda. De wens van de leden was meer met elkaar in contact treden met als doel te ‘leren van elkaar’. Specifiek gaat het daarbij om op welke manier een bond invulling geeft aan de doelstellingen uit de Sportagenda. Vanzelfsprekend dienen de gesprekken ook om breder van elkaar te leren en elkaar te inspireren.
Ook hebben de accountmanagers clusters van bonden ondersteund om gezamenlijk te versterken en samen te werken aan strategische thema’s. In 2022 is dat onder andere gebeurd met de kleine bonden zonder werkorganisatie, denksportbonden en buitensportbonden. Deze aanpak loopt door in 2023 en wordt, waar relevant, ook naar andere groepen bonden uitgebreid.
In het kader van het versterken van Sportbonden werd een innovatiemanager aangetrokken die sportbonden helpt bij het innoveren en implementeren van innovaties langs de lijn van de Innovatiestrategie van NOC*NSF. Ook gesprekken over de toekomst van de shared-servicesorganisatie en wellicht een te vormen Omnibond worden gevoerd. Voor Slagvaardig Organiseren Sport (een ontwikkelprogramma voor en door middelgrote bonden) zijn opleidingen, intervisies en masterclasses georganiseerd en het gesprek loopt om het programma in 2023 door te zetten. In het kader van betere ledensupport zijn gesprekken gevoerd over het opzetten van een afdeling ledensupport waarbij dient te worden aangegeven dat, zoals geschetst in de eerste uitwerking van het speerpunt versterken sportbonden, voor alle afdelingen geldt dat er kritisch gekeken dient te worden naar wat zij doen aan het versterken en bedienen van sportbonden.
#wewinnenveelmetsport
Sport en integriteit:
van visie naar uitvoering
4.2
Grensoverschrijdend gedrag
We zien dat de hele maatschappij, van politiek tot cultuur tot bedrijfsleven, worstelt met grensoverschrijdend gedrag. Wat is het precies, hoe voorkom je het en hoe grijp je op een goede manier in als het misgaat? Als sportsector zitten we rondom dit thema nog midden in een leercurve. Ook wij als NOC*NSF.
Op het gebied van grensoverschrijdend gedrag is NOC*NSF in 2022, in een kleine werkgroep met deskundigen, begonnen een normenkader te ontwikkelen. Dat blijkt nog geen eenvoudige opgave, want wat is grensoverschrijdend gedrag en waar ligt de grens? Het roept ook nieuwe vragen op, zoals wanneer en waarvoor het tuchtrecht zou moeten worden ingezet. En: zijn sommige zaken, maar ook slachtoffers, beschuldigden en sportbonden niet meer gebaat bij alternatieve trajecten, via bijvoorbeeld Perspectief Herstelbemiddeling of mediation?
Het is cruciaal dat alle betrokkenen zich gehoord en gesteund voelen. En hoe voorkomen we dat het überhaupt zover komt? Hoe faciliteren we het goede gesprek over iets wat een sporter dwarszit of over een actie die zijn of haar welzijn ten goede komt? En last but not least: hoe zorgen we dat ook trainers en coaches zich voldoende veilig voelen om hun werk te doen?
In het najaar van 2022 hebben we hier veel gesprekken over gevoerd, die moeten leiden tot vaststelling van een normenkader in de AV in mei 2023. Naast een normenkader Grensoverschrijdend Gedrag worden in die stukken aanbevelingen opgenomen die inzicht geven in welke stappen mogelijk te nemen zijn bij incidenten.
Extra investeringen in integriteit
In 2021 stelde NOC*NSF de Visie Sport en Integriteit vast in haar AV. Deze beoogt een schaalsprong in de sport op de vlakken integriteit en sociale veiligheid. De visie bevat een grote lijst aan veelal preventieve maatregelen rondom educatie en scholing van kader maar ook sporters zelf. In 2022 is deze lijst van maatregelen doorgerekend door adviesbureau Berenschot om inzichtelijk te krijgen welke extra investering dit vraagt, maar ook om de maatschappelijke discussie los te trekken over de kosten die gepaard gaan met een structurele inspanning op dit vlak. Lees hier het rapport.
Dit heeft mede geleid tot extra investeringen vanuit de overheid en de sport zelf waarmee we in 2023 op alle niveaus stappen kunnen maken: van het beschikbaar maken van duizend gratis opleidingsmodules voor vertrouwenscontactpersonen bij verenigingen tot extra capaciteit om beleidsmatige verbeteringen in het tuchtrecht te bewerkstelligen. In 2023 is vanuit deze middelen ook 8 fte aan integrity managers beschikbaar die bij sportbonden aan de slag zullen gaan om ervoor te zorgen dat sportbonden hun rol optimaal kunnen vervullen bij incidenten, maar ook voor het uitzetten en uitvoeren van preventie richting sportverenigingen en topsporters. Deze integrity managers gaan aan de slag bij sportbonden waar momenteel veel werk te doen is of bij sportbonden die de middelen niet hebben hier zelf in te investeren. In 2022 is in samenwerking met het Nederlands Compliance Instituut een programma ontwikkeld om deze integrity managers op te leiden.
Basiseisen integriteit en sociale veiligheid in het Sportakkoord
Naast extra investeringen vormen de afspraken in het Sportakkoord over de basiseisen sociale veiligheid en integriteit ook een belangrijke boost die ertoe leidde dat meer sportaanbieders op lokaal niveau een aantal minimale maatregelen hebben genomen. De basiseisen zijn: gebruikmaken van de gratis VOG-regeling, vertrouwenscontactpersoon, gedragscode en het volgen van een e-learning/cursus voor trainers die voor kwetsbare groepen staan.
In het Sportakkoord is opgenomen dat gemeenten werken aan een plan van aanpak om sociale veiligheid en integriteit bij lokale sportaanbieders te stimuleren en te ondersteunen. Gemeenten worden opgeroepen aanbieders hierbij te prikkelen om in ieder geval de minimaal noodzakelijke stappen richting een sociaal-veilige sport te zetten, aan de hand van de basiseisen sociaal-veilige sport. Op alle basiseisen is door de extra investeringen ondersteuning mogelijk naar sportclubs en zal ook een systeem worden ontwikkeld waarmee gemeenten de voortgang kunnen monitoren.
Topsport en integriteit
We zien het als onze verantwoordelijkheid om iedereen bewust te maken van de positieve waarde van topsport, de dilemma’s en de mogelijke valkuilen. Door topsport in de kern verantwoord te organiseren, in lijn met de huidige maatschappelijke context, vergroten we de kwaliteit, geven we meer glans aan de topsport en de prestaties die hieruit voortvloeien en verhogen we haar maatschappelijke waarde. Integriteit is niet het sluitstuk maar het startpunt van de inspirerende waarde van topsport. En dat startpunt nemen we letterlijk.
Handreiking integriteitsplan sportbonden
Tot slot is een handreiking integriteitsplan voor sportbonden ontwikkeld, waarmee sportbonden zelf een integriteitsplan kunnen maken en die sportbonden een overzicht biedt van wat van ze verwacht wordt en welke ondersteuning er ook collectief beschikbaar is om ze hierbij te helpen. Met deze handreiking en de integrity managers worden sportbonden geholpen tot plannen maar vooral ook tot uitvoering (daarvan) te komen.
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
In 2021 vond een aanscherping van de commerciële strategie plaats. In 2022 is in samenwerking met bonden gewerkt aan de uitwerking van deze strategie met het TeamNL Strategisch Marketingplan. Vervolgens zijn de eerste stappen gezet tot het opzetten van een slagvaardige en marktgerichte organisatie die zich richt op bereik, impact en het binden van de consument aan de sport en haar partners, met TeamNL Shared Marketing: een dagelijkse werkstructuur van bonden en NOC*NSF rondom TeamNL marketing.
In 2022 zijn concrete KPI’s geformuleerd met heel TeamNL. Deze aanpak heeft geleid tot positieve resultaten rondom merkontwikkeling, uniformiteit, herkenbaarheid en mediawaarde.
De ontwikkeling van de organisatie gaat door in 2023, waarbij bestaande en nieuwe commerciële modellen in deze werkstructuur worden opgepakt, zoals de uitbreiding van de TeamNL webshop, databasemarketing en ticketingmodellen.
#wewinnenveelmetsport
Commerciële samenwerkingsmodellen ontwikkelen
4.3
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
In 2022 zijn de eerste initiateven uitgewerkt en gestart om efficiënter en effectiever om te gaan met data tussen NOC*NSF en sportbonden. Zo is er een nieuwe verenigingsdatabase ontwikkeld in het NOC*NSF CRM-systeem, dat een veelvoud aan processen ondersteunt om de lokale sport verder te ontwikkelen. Verder is onderzocht, en daarmee steeds duidelijker geworden, welke databehoefte sportbonden hebben en is samen met alle stakeholders gewerkt aan plannen om dit de komende jaren verder gestalte te geven. Een onderdeel hiervan is onder andere om in 2023 een centraal datateam te formeren dat hier invulling aan gaat geven.
Verrijkte data veilig opslaan en slim uitwisselen met sportbonden
4.4
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
In 2022 heeft NOC*NSF in samenwerking met onderzoeksbureau Kantar Public het 80%-sport-marktonderzoek uitgevoerd. Het rapport is in december 2022 verschenen onder de titel Sportgedrag in Nederland.
Sport en sportief bewegen zijn nog niet bij alle inwoners van Nederland dagelijkse routine. Momenteel sport 59% van de mensen wekelijks. Het sportaanbod blijkt vaak niet in te spelen op de veranderende behoeften van de sporter. Een (groeiende) groep mensen vindt daardoor onvoldoende aansluiting bij sportverenigingen en sportclubs. Het rapport ‘Sportgedrag in Nederland’ heeft inzicht gegeven in de vraag op welke manier je kan inspelen op de behoeften met interventie; dan is het mogelijk om sportgedrag te veranderen. We weten nu aan welke knoppen sportclubs kunnen draaien en welke doelgroepen extra aandacht nodig hebben.
Studie ’80% sport’: inzichten en tools om uitstroom te voorkomen en instroom te maximaliseren
4.5
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
De 24ste Olympische (4 tot en met 20 februari 2022) en 13de Paralympische (4 tot en met 13 maart 2022) Winterspelen 2022 werden gehouden in Beijing (China). Vanwege de coronapandemie waren er veel beperkingen en (medische) uitdagingen. Die resulteerden onder andere in strenge (preventieve) maatregelen, andere manieren van medaillewinst vieren en een andere manier van samenzijn tijdens de Winterspelen. Daarnaast vroegen de mensenrechtensituatie en veiligheidssituatie in het gastland om extra alertheid, onder meer op het gebied van cybersecurity. Vlak voor de opening van de Paralympisch Spelen viel Rusland Oekraïne binnen. Dit leidde tot onrust rond de deelname van Russische sporters. Uiteindelijk besloot het IPC om deelnemers uit Rusland niet aan de Paralympische Spelen te laten deelnemen. Al met al werden deze Winterspelen gekenmerkt door de unieke omstandigheden waaronder deze werden gehouden.
TeamNL heeft unieke en excellente prestaties neergezet tijdens de Winterspelen. TeamNL veroverde op de Olympische Spelen in Beijing 17 medailles: acht gouden, vijf zilveren en vier bronzen plakken. Op de Paralympische Spelen behaalde TeamNL vier medailles: drie zilveren en een bronzen medaille.
Vanwege alle reisbeperkingen en andere maatregelen is gedurende de Winterspelen een aantal activiteiten ontwikkeld en georganiseerd om deze Olympische en Paralympische Spelen toch dicht bij de mensen te brengen. Voorbeelden hiervan zijn de formats ‘TeamNL thuissupport’ en ‘Achter Oranje’.
Zoals gebruikelijk zijn de uitzendingen in 2022 na de Olympische en Paralympische Winterspelen uitgebreid geëvalueerd. Deze evaluatie is eind 2022 gepubliceerd.
Een optimaal prestatieklimaat realiseren voor de Olympische en Paralympische Winterspelen in Beijing 2022
4.6
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
In 2022 zijn de eerste stappen gezet om een integrale aanpak duurzaamheid in de sport aan te jagen. Zo is een programmamanager duurzaamheid aangesteld die samen met een multidisciplinaire werkgroep handen en voeten heeft gegeven aan het brede en uitdagende thema. Onder begeleiding van The Natural Step hebben strategische sessies plaatsgevonden, met als output een concept strategisch raamwerk duurzaamheid NOC*NSF. Dit raamwerk vormt de basis voor het plan van aanpak voor 2023.
Een belangrijke informatiebron voor het verder kunnen aanbrengen van focus in het plan van aanpak is de nulmeting van de eigen voetafdruk. Eind 2022 is gestart met het verzamelen van de data. In 2023 zal NOC*NSF deze inzichten vertalen naar een concreet reductieplan. Immers, door ondertekening van het Sports For Climate Action (S4CA) framework heeft de bureauorganisatie zich gecommitteerd aan 50% verminderde uitstoot van broeikasgassen. NOC*NSF neemt ook deel in de werkgroepen met de andere ondertekenaars, waaronder andere NOC’s.
Er zijn ook flinke stappen gezet als het gaat om de verduurzaming van de uitzendingen van TeamNL. Op basis van de impactmeting Tokyo zijn ambities en doelen geformuleerd voor de uitzendingen van TeamNL richting Parijs 2024. Op diverse thema’s is in 2022 al uitwerking gegeven aan het opgestelde beleid. En er is ook een start gemaakt voor RelatiesNL en het TeamNL Huis.
Een thema waar NOC*NSF zich al langer mee bezighoudt en dat het afgelopen jaar nog actueler werd, is energie. In 2022 heeft CFP Green Buildings de ‘energietransitiemotor-tool’, in opdracht van NOC*NSF, verder ontwikkeld. Deze tool helpt sportclubs onder de noemer sportnlgroen.nl hun eigen accommodatie te verduurzamen. De doorontwikkeling van de tool zorgt ervoor dat deze ook gebruikt kan worden door eigenaren van complexere accommodaties, zoals kunstijsbanen, zwembaden en sporthallen.
Aanjagen integrale aanpak duurzaamheid in de sport
4.7
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
In 2022 is gestart met het inventariseren van een ideaalplaatje van gewenste voorzieningen voor topsporters. Dit gebeurde in het kader van de doorontwikkeling van voorzieningen voor het beroep topsporter. Deze inventarisatie is een brede verkenning van wat nodig is om het beroep topsporter te kunnen uitvoeren, daarbij rekening houdend met de ontwikkelingsfasen van topsporters, de maatschappelijke context en het toekomstige topsportbeleid.
Hiervoor zijn een-op-eeninterviews gevoerd met de Technisch Directeuren en met interne en externe stakeholders zoals UWV, het ministerie van VWS, Fonds voor de Topsporter, NL Sporter en topsporters.
Eind 2022 is een eerste uitwerking vormgegeven van het ideale, gewenste voorzieningenaanbod, inclusief een globale doorrekening. Ook zijn mogelijke knelpunten vanuit sociale en fiscale wet- en regelgeving geïdentificeerd.
In 2023 wordt de haalbaarheid van het gewenste voorzieningenaanbod onderzocht en werken we toe naar een beslisdocument voor het daadwerkelijke voorzieningenaanbod per 1 januari 2025, dat aansluit bij het strategisch kader topsport en de vertaling daarvan in het topsportbeleid van NOC*NSF vanaf 2025. Genoemde interne en externe stakeholders worden dan opnieuw betrokken, net als de afdelingen Partnerships en Sponsoring en Public Affairs als het gaat om het borgen van de financiering.
Herijking (inkomens)voorziening voor elke fase van de carrière van topsporter
4.8
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
Op 16 maart 2022 vonden de gemeenteraadsverkiezingen plaats met als kernboodschap vanuit de sportsector: Met sport en bewegen naar een energieke en gezonde gemeente (pdf). Deze kernboodschap is samen met het Sportcampagneteam NL [1] langs verschillende lijnen onder de aandacht gebracht van de gemeentelijke politiek via een landelijke zichtbaarheidscampagne (video) en lokaal via de sportclubs. Alle gemeenten hebben delen van de kernboodschap van de sport in hun coalitieprogramma opgenomen. Dit is weer een verdere stap in de professionalisering van de sport- en beweegsector om het vrijwillig kader te ontzorgen en de verbindingen te leggen met onderwijs, kinderopvang, gezondheidszorg en welzijn als rode draad.
Op 15 maart 2023 vinden de Provinciale verkiezingen plaats. De kernboodschap vanuit de sport is dan: Een sterke provincie door de kracht van sport en sportief bewegen (pdf). Ook deze kernboodschap wordt samen met het Sportcampagneteam NL langs verschillende lijnen onder de aandacht gebracht van de provinciale politiek. Bijna alle provinciale politieke partijen hebben een paragraaf over sport en (sportief) bewegen opgenomen in hun verkiezingsprogramma. Ook de beweging die Sportakkoord I en II in gang heeft gezet, is duidelijk terug te lezen. In het eerste kwartaal van 2023 wordt de provinciale campagne vervolgd om de druk op de buitenruimte, verduurzaming van de sector en de kracht van sport en bewegen onder de aandacht te brengen van de verschillende actoren binnen de provincie.
Sportcampagne gemeenteraadsverkiezingen en provinciale staten
4.9
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1
De arbeidsmarkt van sport- en beweegprofessionals (betaalde en onbetaalde krachten) ontwikkelt zich snel. Met de diversiteit in en het toenemend aantal werkgevers, groeit het belang van een gezamenlijke visie op de sportarbeidsmarkt binnen de sector. Hoe wordt bijvoorbeeld voorkomen dat professionals in snipperbanen aan de slag zijn, te weinig loopbaanperspectief hebben en de sector verlaten? Met de Human Capital Agenda Sport en Bewegen (HCA) heeft het veld commitment uitgesproken om dit vraagstuk gezamenlijk aan te pakken. Er is, gefaciliteerd door het ministerie van VWS, een agenda opgesteld met daarin de thema’s die aandacht behoeven:
Sectorbreed structureel overleg over professionalisering
Baanperspectief
Verder professionaliseren van de sport
Verder professionaliseren van de samenwerking met andere sectoren
Met de HCA Sport en Bewegen is een goede stap gezet in de richting die we op willen met de sportsector. In de HCA-tafel zijn naast NOC*NSF ook VSG, WOS, POS, FNV, WIJ Buurtsportcoaches, Sportkracht12, Netwerk in de sport, mbo, hbo en VWS zelf vertegenwoordigd. Als projectleider is PROOF-adviseurs bv aangesteld.
Na een inventarisatieperiode zijn er, in de loop van 2022, concrete pilots en trajecten gestart. De belangrijkste hiervan zijn:
het ontwikkelen van een visie op de arbeidsmarkt;
vergelijking van de talrijke cao’s in de sportarbeidsmarkt;
ontwikkeling van profielen en opleidingen; en
de ontwikkeling een toolbox voor organisaties die starten met ‘professionalisering’ en/of dit proces ondersteunen.
In 2023 krijgt dit traject een voortzetting waarbij ook actieve verbindingen worden gemaakt met HCA’s en andere trajecten in aanpalende sectoren.
Professionalisering van de sector: naar een Human Capital Agenda Sport en Bewegen
4.10
#wewinnenveelmetsport
4.10
4.9
4.8
4.7
4.6
4.5
4.4
4.3
4.2
4.1